Henryk Wachta

Henryk Wachta

Dr inż. Henryk Wachta jest absolwentem Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Rzeszowskiej, specjalności Przetwarzanie i Użytkowanie Energii Elektrycznej. Jest także doktorem nauk technicznych. Doktorat obroniony na Politechnice Warszawskiej w specjalności Technika Świetlna.  Jest członkiem zwyczajnym Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej oraz ekspertem Polskiego Komitetu Oświetleniowego z zakresu sprzętu oświetleniowego oraz metrologii promieniowania optycznego. Od 1993 roku jest zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Energoelektroniki i Elektroenergetyki Politechniki Rzeszowskiej.  Główny nurt zainteresowań zawodowych obejmuje obszar konstrukcji układów świetlno-optycznych oraz technologii źródeł światła. Jest autorem lub współautorem szeregu publikacji naukowych oraz patentów z zakresu oświetlenia elektrycznego. Jest uczestnikiem lub kierownikiem naukowym projektów badawczo - rozwojowych z dziedziny techniki świetlnej.

Podczas II Forum PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO 2022 (25 maja), odbywającego się w ramach IX KRAKOWSKICH DNI BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO 2022 (25-27 maja) dr inż. Henryk Wachta wraz z Robertem Mitałałem (Elektromontaż Rzeszów S.A.) oraz Mariuszem Ejsmontem (LUG S.A.) wygłosi referat „Bezpieczny punkt oświetleniowy - aspekty bezpiecznej konstrukcji wsporczej”.

Prezentowane w referacie treści obejmują tematykę słupów oświetleniowych z cechami bezpieczeństwa biernego, które są elementami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Ich zadaniem jest ograniczenie skutków zdarzenia drogowego (wypadku, kolizji). Słupy te mogą być wykorzystywane w infrastrukturze drogowej, w której wymagane jest pochłanianie energii,  gwarantujące takie wyhamowanie lub zatrzymanie pojazdu, które zabezpieczy kierowcę oraz pasażerów pojazdu przed skutkami wypadku.

W praktyce, sprawdzenie wyrobów na zgodność z normą PN 12767 i przypisanie konstrukcji do odpowiedniej kategorii polega na przeprowadzeniu testów zderzeniowych, których wyniki muszą udowodnić określony poziom absorbcji energii oraz spełnienie parametrów decydujących o stopniu bezpieczeństwa osób znajdujących się w pojeździe w przypadku kolizji. Norma PN-EN 12767 „Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań” stanowi wzorzec do klasyfikowania, m. in. słupów oświetlenia drogowego, według ich potencjalnego zagrożenia dla uczestników ruchu drogowego. Niestety nie uwzględnia się w tym przypadku wpływu głównych elementów zestawu oświetleniowego (słupa i prawy oświetleniowej) na bezpieczeństwo innych uczestników ruchu drogowego w tym szczególnie pieszych, rowerzystów, motocyklistów, użytkowników hulajnóg.

Przeprowadzona przez zespół autorski pogłębiona analiza dostępnego materiału z monitoringów miejskich pozwoliła przyjąć, że możliwa w wyniku uderzenia w słup pojazdu defragmentacja elementów zestawu oświetleniowego może tworzyć realne  zagrożenie dla zdrowia i życia innych użytkowników ruchu drogowego.  Dotychczas tego typu badań nie prowadzono.

Poligonalne badania szczegółowe zostały zrealizowano w ramach  projektu badawczo rozwojowego. Projekt ten współfinansowano przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020, Działanie 4.1.Badania naukowe i prace rozwojowe,  Poddziałanie 4.1.4. Projekty aplikacyjne. Do realizacji badań powołano konsorcjum w składzie: Elektromontaż Rzeszów S.A. – lider projektu, Lug S.A. oraz Instytut Badawczy Dróg i Mostów.

W rezultacie analizy wyników badań i podjętych przedsięwzięć konstrukcyjnych powstało autorskie rozwiązanie pod nazwą: bezpieczny punkt oświetleniowy. „BPO” jest pierwszym tego typu rozwiązaniem technicznym w dziedzinie oświetlenia drogowego i ulicznego uwzględniającym bezpieczeństwo pieszych w kontekście kolizji samochodu ze słupem. Opracowane rozwiązanie „BPO” obejmuje 5 odrębnych wniosków patentowych złożonych w UP RP. Nie ma ograniczeń możliwości rozszerzenia stosowalności proponowanego rozwiązania „BPO” na inne specjalizowane konstrukcje słupów np. przejść dla pieszych.

Opracowane rozwiązanie „BPO” stanowi podstawę do zdefiniowania kryteriów metodologii badań konstrukcji zestawów oświetleniowych o cechach „BPO”. Opracowana metodologia badań może być podstawą do przyjęcia wytycznych, pozwalających na poligonalną weryfikację zestawów oświetleniowych (słup + oprawa oświetleniowa) pod kątem zgodności z przyjętymi kryteriami oceny „BPO”.

Podczas Forum OŚWIETLENIE 2022 (27 maja) wygłoszony zostanie referat „Modernizacja oświetlenia przejścia dla pieszych z zastosowaniem bezpiecznego punktu oświetleniowego”, którego autorami są: Dawid Latała, z-ca dyrektora Zakładu ds. Produkcji Metalowej, Elektromontaż Rzeszów S.A. oraz dr inż. Henryk Wachta.

Oświetlenie przejść dla pieszych poza specyficznymi zadaniami oświetleniowymi, mającymi na celu zapewnienie bezpiecznej komunikacji pieszych w obrębie wyznaczony przejść, nie powinno tworzyć nowych zagrożeń.  Wynika to z faktu, iż szczególnie przejścia dla pieszych pozbawione sygnalizacji  świetlnej są miejscami gdzie gromadzą się większe grupy pieszych użytkowników ruchu drogowego. Zagrożenia te obejmują generalnie dwa obszary: możliwość ograniczenia pełnej widoczności strefy oczekiwania przez trzon słupa oraz ewentualność wywołania obrażeń lub śmierci pieszych w wyniku rozczłonkowania się elementów składowych zestawu oświetleniowego,  w który może uderzyć pojazd samochodowy.

Poprawa widoczności strefy oczekiwania jest realizowana przez odpowiednie usytuowanie słupa oświetlenia przejścia dla pieszych.  Natomiast poprawa bezpieczeństwa pieszych w obrębie przejścia przed upadającymi elementami zestawu oświetleniowego, w tym szczególnie wysięgnika i oprawy oświetleniowej, będzie mieć również istotne znaczenie.

W referacie przedstawiono kolejne etapy modernizacji oświetlenia przykładowego przejścia dla pieszych w Rzeszowie. Do analizy wybrano przejście obejmujące sześć pasów ruchu o dużym natężeniu ruchu zarówno pieszych jak i pojazdów. Nowa propozycja oświetlenia przejścia objęła nową autorską konstrukcję bezpiecznego punktu oświetleniowego.

Po zmodernizowaniu oświetlenia dokonano pomiarów porównawczych. W wyniku modernizacji powiększono strefę oczekiwania oraz lepiej ją doświetlono, Poprawiono równomierność oświetlenia przejścia zarówno w płaszczyźnie pionowej jak i poziomej. Poprzez korzystniejsze względem dotychczasowego oświetlenia ukierunkowanie wiązki świetlnej, uzyskano lepszą widoczność sylwetek pieszych przez kierowców.